Zarządzenie Nr 0211/8/2024
z dnia 15.02.2024 r.
Standardy ochrony małoletnich
w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Zabrzu
Preambuła
Naczelną zasadą działań podejmowanych przez Personel Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Zabrzu w tym w świetlicach środowiskowych jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Każdy pracownik Ośrodka traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Pracownicy Ośrodka w tym świetlic środowiskowych, realizując swoje zadania, działają w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych Ośrodka oraz swoich kompetencji.
Rozdział I
Objaśnienie terminów
§ 1
- 1. Personel jest to osoba zatrudniona w MOPR w Zabrzu na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej a także praktykant, wolontariusz i stażysta, która ma w pracy styczność z małoletnimi.
- Komórka organizacyjna jest to wydzielony w strukturze Ośrodka zespół lub dział wskazany w Regulaminie Organizacyjnym MOPR w Zabrzu, posiadający wyznaczonego kierownika lub koordynatora.
- Dyrekcją MOPR są Dyrektor oraz jego zastępcy Dyrektora.
- 3. Małoletnim/dzieckiem jest każda osoba do ukończenia 18 roku życia.
- Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy.
- Zgoda rodzica dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców dziecka/opiekunów prawnych. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny. Proces rozstrzygnięcia nie wstrzymuje działań wsparcia, prowadzonych na rzecz dziecka za zgodą jednego z rodziców, przez daną komórkę MOPR.
- Przez krzywdzenie dziecka należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym przez personel MOPR w Zabrzu lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie.
- Osoba odpowiedzialna za Internet to wyznaczony przez Dyrekcję MOPR pracownik Działu Organizacyjnego i Spraw Pracowniczych odpowiedzialny za wsparcie w zakresie informatycznym w Ośrodku, sprawujący nadzór nad korzystaniem z komputerów oraz Internetu na terenie Ośrodka.
- Standardy – Standardy ochrony małoletnich w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Zabrzu, wynikające z zapisów ustawy z dnia 13 maja 2016r o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz. U. z 2023r poz. 1304) art. 22b niniejszej ustawy.
- Osoba odpowiedzialna za Standardy ochrony dzieci przed krzywdzeniem to wyznaczony przez Dyrekcję MOPR członek personelu sprawujący nadzór nad realizacją Standardów ochrony dzieci przed krzywdzeniem w Ośrodku.
- Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka.
Rozdział II
Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletnich
§ 2
- Personel MOPR w Zabrzu posiada wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci.
- W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka pracownicy Ośrodka podejmują rozmowę z opiekunami, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania dla siebie pomocy.
- Personel Ośrodka monitoruje sytuację i dobrostan dziecka, w szczególności dzieci z niepełnosprawnościami
- Personel zna i stosuje zasady bezpiecznych relacji personel–dziecko i dziecko–dziecko ustalone w Ośrodku. Zasady stanowią Załącznik [nr 1] do niniejszej Standardów.
- Rekrutacja personelu odbywa się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji personelu. Zasady stanowią Załącznik [nr 2] do niniejszych Standardów.
Rozdział III
Procedury i zasady podejmowania interwencji w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa małoletniego – w tym zasady zawiadamiania odpowiednich organów przez MOPR w Zabrzu.
§ 3
- Zagrożenie bezpieczeństwa dzieci może przybierać różne formy, z wykorzystaniem różnych sposobów kontaktu i komunikowania.
- Na potrzeby niniejszego dokumentu przyjęto następującą kwalifikację zagrożenia bezpieczeństwa dzieci:
- popełniono przestępstwo na szkodę dziecka (np. wykorzystanie seksualne, znęcanie się nad dzieckiem),
- doszło do innej formy krzywdzenia, niebędącej przestępstwem, takiej jak np. krzyk, kary fizyczne, poniżanie,
- doszło do zaniedbania potrzeb życiowych dziecka (np. związanych z żywieniem, higieną czy zdrowiem).
- Na potrzeby niniejszego dokumentu wyróżniono procedury interwencji w przypadku podejrzenia działania na szkodę dziecka przez:
- osoby dorosłe (personel, inne osoby trzecie, rodziców/opiekunów prawnych),
- inne dziecko.
§ 4
Krzywdzenie w środowisku domowym
- 1. W przypadku powzięcia przez członka personelu podejrzenia, iż
- popełniono przestępstwo na szkodę dziecka (np. wykorzystanie seksualne, znęcanie się nad dzieckiem), Zostaje wszczęta procedura Niebieskiej Karty przez osobę/członka personelu, która powzięła informację (tylko w przypadku gdy sprawca jest osobą pełnoletnią);
- doszło do innej formy krzywdzenia, niebędącej przestępstwem, takiej jak np. krzyk, kary fizyczne, poniżanie
Do Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy zostaje skierowane zgłoszenie w formie notatki służbowej, zgodnie z procedurą NK w ciągu 3 dni zostaje powołana grupa diagnostyczno – pomocowa która rozstrzyga czy zostaje wszczęta procedura NK. Jeśli stwierdza istnienie podstaw zostaje wszczęta procedura NK. Jeśli grupa diagnostyczno – pomocowa stwierdza, iż brak podstaw do wszczęcia procedury NK procedura zostaje zakończona na podstawie braku zasadności kontynuowania działań poprzez protokół. Sprawa zostaje przekierowana do Zespołu ds. Dziecka i Rodziny sytuacja rodziny zostaje omówiona oraz zostają podjęte stosowne działania (praca środowiskowa zgłoszenie do Sądu Rodzinnego);
- doszło do zaniedbania potrzeb życiowych dziecka (np. związanych z żywieniem, higieną czy zdrowiem).
Pracownik, który stwierdza powyższe sporządza notatkę służbową, sprawa zostaje przekierowana do koordynatora do Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy oraz do Zespołu ds. Dziecka i Rodziny oraz celem omówienia sytuacji rodziny oraz podjęcia stosownych działań (praca środowiskowa, praca asystenta rodziny, zgłoszenie do Sądu Rodzinnego).
§ 5
Krzywdzenie na terenie MOPR.
- W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka przez członka personelu świetlicy bądź innego członka personelu MOPR w Zabrzu, wówczas osoba ta zostaje odsunięta od wszelkich form kontaktu z dziećmi (nie tylko dzieckiem pokrzywdzonym) do czasu wyjaśnienia sprawy. O zaistniałej sytuacji każdorazowo informowany jest opiekun dziecka.
- 2. Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony personelu Ośrodka, wówczas interwencja prowadzona jest przez bezpośredniego przełożonego pracownika po wcześniejszym poinformowaniu Dyrekcji MOPR. W ramach podjętych działań na miejsce może by wezwana Policja bądź o zajściu może być poinformowana Prokuratura.
- 3. Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony kierownika/koordynatora danej komórki organizacyjnej Ośrodka, wówczas interwencja prowadzona jest przez Dyrekcję. W ramach podjętych działań na miejsce może być wezwana Policja bądź o zajściu może być poinformowana Prokuratura – odpowiedni wniosek przygotowuje dział Organizacyjny i Spraw Pracowniczych i przedkłada Dyrektorowi MOPR.
- Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony Dyrekcji MOPR, a nie została wyznaczona osoba do prowadzenia interwencji, wówczas działania przekazane jest do prowadzenia przez Prezydent miasta.
- Pracownik prowadzący interwencję, ma możliwość skorzystania z konsultacji w Zespole Interwencji Kryzysowej zwanym dalej ZIK oraz w Zespole ds. Przeciwdziałania Przemocy zwanym dalej ZPP, w przypadku trudności w merytorycznym załatwieniu sprawy.
- 6. Z przebiegu każdej interwencji sporządza się Notatkę Służbową , której wzór stanowi Załącznik [nr 3] do niniejszej Standardów. Notatkę załącza się do rejestru interwencji prowadzonego przez osobę wskazaną w § 13 niniejszej polityki. Wzór rejestru zgłoszeń interwencji stanowi Załącznik [nr 4] do niniejszych Standardów.
§ 6
W przypadku podejrzenia, że życie dziecka jest zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu należy niezwłocznie poinformować odpowiednie służby (policja, pogotowie ratunkowe), dzwoniąc pod numer 112 lub 997. Poinformowania służb dokonuje członek personelu, który pierwszy powziął informację o zagrożeniu i następnie wypełnia kartę interwencji.
§ 7
Krzywdzenie rówieśnicze
- W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez inne dziecko przebywające na terenie Ośrodka w tym w świetlicach środowiskowych, gdy:
- a) krzywdzenie ma charakter jednorazowego sporu , jest incydentalne, niezamierzone, (takie jak np: złośliwości, popchnięcie, obrażanie, przezywanie),
- Należy przeprowadzić rozmowę z dzieckiem podejrzewanym o krzywdzenie, a także z dzieckiem poddawanym krzywdzeniu . Ponadto należy porozmawiać z innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu. Rozmowę przeprowadza pracownik danej komórki organizacyjnej. W trakcie rozmów należy dążyć do ustalenia przebiegu zdarzenia Wspólnie dziećmi należy opracować plan naprawczy osobny dla każdego dziecka , celem zmiany niepożądanych zachowań. Pracownik, który przeprowadza rozmowę odnotowuje zdarzenie wraz z planem naprawczym w dokumentacji dziecka.
- b) krzywdzenie ma charakter przemocy fizycznej, seksualnej, psychicznej
- Należy przeprowadzić rozmowę z dzieckiem podejrzewanym o krzywdzenie oraz jego opiekunami, a także oddzielnie z dzieckiem poddawanym krzywdzeniu i jego opiekunami. Ponadto należy porozmawiać z innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu. Rozmowę przeprowadza pracownik danej komórki organizacyjnej wraz z bezpośrednim przełożonym. W trakcie rozmów należy dążyć do ustalenia przebiegu zdarzenia, a także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka krzywdzonego. Pracownik który stwierdza powyższe sporządza notatkę służbową załącznik [nr 3], sprawa zostaje przekierowana do koordynatora Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy do Zespołu odpowiedzialnego za standardy celem zarejestrowania oraz do Zespołu ds. Dziecka i Rodziny. Sytuacja dzieci zostaje omówiona oraz zostają podjęte stosowne działania.
- Wspólnie z opiekunami dziecka krzywdzącego należy opracować plan naprawczy, celem zmiany niepożądanych zachowań.
- Z opiekunami dziecka poddawanego krzywdzeniu należy opracować plan zapewnienia mu bezpieczeństwa, włączając w ten plan sposoby odizolowania go od źródeł zagrożenia.
- W trakcie rozmów należy upewnić się, że dziecko podejrzewane o krzywdzenie innego dziecka samo nie jest krzywdzone przez opiekunów, innych dorosłych bądź inne dzieci. W przypadku potwierdzenia takiej okoliczności należy podjąć interwencję także w stosunku do tego dziecka.
- W przypadku, gdy dziecko krzywdzące nie uczestniczy w działaniach prowadzonych w Ośrodku w tym w świetlicach środowiskowych należy porozmawiać z dzieckiem poddawanym krzywdzeniu, innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu, a także z opiekunami dziecka krzywdzonego celem ustalenia przebiegu zdarzenia, a także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka. Kierownik komórki organizacyjnej, w której doszło do zdarzenia organizuje spotkanie/a z opiekunami dziecka, którym przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o potrzebie/możliwości skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych organizacji lub służb oraz o sposobach reakcji na zdarzenie (możliwe poinformowanie sądu rodzinnego, poinformowanie szkoły, poinformowanie opiekunów dziecka krzywdzącego).
- Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko w wieku od 13 do 17 lat, a jego zachowanie stanowi czyn karalny, należy ponadto poinformować właściwy miejscowo sąd rodzinny lub policję poprzez pisemne zawiadomienie. Informacje taką przekazuje się poprzez Dział Organizacyjny i spraw pracowniczych MOPR w Zabrzu.
- Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko powyżej lat 17, a jego zachowanie stanowi przestępstwo, wówczas należy poinformować właściwą miejscowo jednostkę policji lub prokuratury poprzez pisemne zawiadomienie. Informacje taką przekazuje się poprzez Dział Organizacyjny i Spraw Pracowniczych MOPR w Zabrzu.
Rozdział IV
Zasady ochrony wizerunku dziecka
§ 8
- Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu zapewnia najwyższe standardy ochrony danych osobowych dzieci zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
- Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka.
- Wytyczne dotyczące zasad publikacji wizerunku dziecka uczestniczącego w zajęciach organizowanych przez komórki organizacyjne Ośrodka w tym w świetlicach środowiskowych stanowią Załącznik [nr 5] do niniejszych Standardów.
§ 9
- Personelowi Ośrodka nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów oraz innych podmiotów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie MOPR w Zabrzu oraz w miejscach gdzie odbywają się zajęcia świetlic bez pisemnej zgody opiekuna dziecka.
- W celu uzyskania zgody, o której mowa powyżej, personel Ośrodka w tym świetlic środowiskowych może skontaktować się z opiekunem dziecka i ustalić procedurę uzyskania zgody. Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka – bez wiedzy i zgody tego opiekuna.
- Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda opiekuna na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana.
§ 10
- Upublicznienie przez członka personelu MOPR w Zabrzu wizerunku dziecka uczęszczającego na zajęcia organizowane w Ośrodku w tym w świetlicach środowiskowych, utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody opiekuna dziecka.
- Pisemna zgoda, o której mowa w ust. 1 powinna zawierać informację, gdzie będzie umieszczony zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywany (np. że umieszczony zostanie na stronie www.youtube.com w celach promocyjnych).
Rozdział V
Zasady dostępu dzieci do Internetu
§ 11
- 1. Personel Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Zabrzu, zapewniając dzieciom dostęp do Internetu, jest zobowiązany podejmować działania zabezpieczające dzieci przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju; w szczególności należy zainstalować i aktualizować oprogramowanie zabezpieczające (minimum raz w roku) do czego zobowiązany jest wyznaczony pracownik działu Organizacyjnego i Spraw Pracowniczych.
- 2. Na terenie Ośrodka w tym świetlic dostęp dziecka do Internetu możliwy jest:
- na komputerach przeznaczonych do korzystania przez dzieci, odpowiednio zabezpieczonych;
- na prywatnych telefonach komórkowych dzieci. Zasady korzystania przez dzieci z Internetu w telefonie stanowi załącznik [nr 7] do niniejszych Standardów;
- pod nadzorem członka personelu – na przeznaczonych do tego komputerach, znajdujących się na terenie Ośrodka w tym świetlic (dostęp swobodny).
- 3. W przypadku dostępu realizowanego pod nadzorem członka personelu, osoba ta ma obowiązek informowania dzieci o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu. Członek personelu czuwa także nad bezpieczeństwem korzystania z Internetu przez dzieci podczas zajęć.
§ 12
- Pracownik Działu Organizacyjnego i Spraw Pracowniczych odpowiedzialny za wsparcie w zakresie informatycznym w Ośrodku zapewnia, aby sieć internetowa MOPR w Zabrzu była zabezpieczona przed niebezpiecznymi treściami, instalując i aktualizując odpowiednie, nowoczesne oprogramowanie.
- Pracownik Działu Organizacyjnego i Spraw Pracowniczych odpowiedzialny za wsparcie w zakresie informatycznym w Ośrodku, przynajmniej dwa razy w roku sprawdza, czy na komputerach ze swobodnym dostępem podłączonych do Internetu nie znajdują się niebezpieczne treści. W przypadku znalezienia niebezpiecznych treści, wyznaczona osoba razem z kierownikiem danej komórki organizacyjnej stara się ustalić, kto korzystał z komputera w czasie ich wprowadzenia. Z przeprowadzonych czynności ww. pracownik Działu Organizacyjnego i Spraw Pracowniczych sporządza raport, który będzie przechowywany w tym dziale.
- Informację o dziecku, które korzystało z komputera w czasie wprowadzenia niebezpiecznych treści ustalone min. na podstawie dziennika dostępu do komputerów załącznik [nr 8], pracownik Działu Organizacyjnego i Spraw Pracowniczych odpowiedzialny za wsparcie w zakresie informatycznym w Ośrodku przekazuje kierownikowi danej komórki organizacyjnej Ośrodka, w której nastąpiło zdarzenie, który następnie powiadamia opiekunów dziecka o zdarzeniu.
Rozdział VI
Standardy ochrony małoletnich w ramach realizowanych przez Ośrodek działań
§ 13
- W przypadku realizowanych przez Ośrodek ustawowych działań oraz w ramach realizowanych projektów, w których uczestniczą dzieci, zastosowanie mają Standardy ochrony małoletnich w MOPR w Zabrzu.
- Osoby fizyczne i prawne biorące udział w postępowaniach w ramach zamówień publicznych prowadzonych w Ośrodku związanych z bezpieczeństwem dzieci, zobowiązane są do przestrzegania Standardów, jak również wykazania posiadania i stosowania własnych standardów ochrony małoletnich w ramach prowadzonej przez siebie działalności.
Rozdział VII
Monitoring stosowania Standardów – zasady przeglądu i aktualizacji standardów.
§ 14
- Dyrekcja MOPR w Zabrzu wyznacza pracownika Ośrodka – koordynatora Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy jako osobę odpowiedzialną za Standardy ochrony małoletnich w MOPR w Zabrzu.
- Osoba, o której mowa w punkcie poprzedzającym, jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji Standardów, za reagowanie na sygnały naruszenia Standardów i prowadzenie rejestru zgłoszeń oraz za proponowanie zmian/aktualizacji w Standardach, prowadzenie i przechowywanie dokumentacji.
- Osoba, o której mowa w ust. 1 niniejszego paragrafu, przeprowadza wśród personelu Ośrodka, nie rzadziej jak raz na 2 lata, ankietę monitorującą poziom realizacji Standardów. Wzór ankiety stanowi Załącznik [nr 6] do niniejszych Standardów.
- W ankiecie personel może proponować zmiany Standardów oraz wskazywać naruszenia Standardów w Ośrodku.
- Osoba, o której mowa w ust. 1 niniejszego paragrafu, dokonuje opracowania ankiet wypełnionych przez członków personelu oraz sprawdza czy standardy są zgodne z aktualnymi potrzebami i obowiązującymi przepisami prawa. Sporządza na tej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazuje Dyrekcji MOPR w Zabrzu.
- 6. Dyrekcja MOPR w Zabrzu wprowadza do Standardów jeśli to konieczne niezbędne zmiany/aktualizacje i ogłasza personelowi, dzieciom i ich opiekunom nowe brzmienie Standardów.
Rozdział VIII
Przepisy końcowe – zasady i sposób udostępniania Standardów
§ 15
- Standardy wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia.
- Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla personelu organizacji, dzieci i ich opiekunów, w szczególności poprzez wywieszenie w miejscu ogłoszeń dla personelu lub poprzez przesłanie jej tekstu drogą elektroniczną oraz poprzez zamieszczenie na stronie internetowej i wywieszenie w widocznym miejscach na terenie Ośrodka gdzie odbywa się praca z dziećmi, również w wersji skróconej, zawierającej istotne informacje, przeznaczonej dla małoletnich.
- Personel MOPR zapoznaje się z standardami i potwierdza ten fakt podpisaniem oświadczenia załącznik [nr 9] podłączonego do akt osobowych lub do odpowiedniej dokumentacji (wolontariusz, praktykant, zleceniobiorca).
- Standardy oraz ich stosowanie, dotyczy również personelu obsługującego Powiatowy Zespół Orzekania o Niepełnosprawności.
- Kierownicy/koordynatorzy komórek organizacyjnych Ośrodka odpowiedzialni są za przygotowanie podległego personelu w zakresie stosowania niniejszych standardów.